İkinci Dil Ne Zaman Öğretilmeli?

İnsan beyni dil öğrenirken ilginç bir yöntemle ana dilini beynin anadil bölgesi olarak tanımlanan bir bölgesine kaydediyor. Genellikle 8-9 yaşına kadar öğrenilen diller de bu ana dil bölgesine kaydediliyor. Ana dilin ilgili bölgeye işlenip kaydedilmesinden sonra öğrenilen diğer diller artık farklı bir bölgeye yerleştiriliyor. Bundan dolayıdır ki ileri yaşlarda bir dil öğrenmek zorlaşıyor ve öğrenilen dil çabuk unutulabiliyor.

Çocukların genellikle 2 yaşına kadar sınırlı sayıda sözel ifade kullandıkları bilinir. Az sayıda kelime kullanmalarına rağmen duydukları her şeyi öğrenir ve kaydederler. O nedenle dil öğreniminde en önemli kural ailenin çocuğun konuşma çabalarını pekiştirmesi ve desteklemesidir. Çocuk çevresinde konuşulan anadili ve genel gramer kurallarını kendi yaşam etkinliği içinde yaklaşık 4- 5 yaşına kadar öğrenerek kullanma becerisini kazanır.

Çocuğun herhangi bir fiziksel ya da psikolojik sorunu ya da gelişimsel bir bozukluğu bulunmuyorsa, ana dilini doğal süreçlerde ve son derece sağlıklı bir yapı içerisinde öğrenecektir. Yapılan araştırmaların ortaya koyduğu sonuçlara göre, 2 yaşındaki bir çocuk aynı anda 4 ayrı dili öğrenebiliyor. Hep bilinen görüşlerin aksine son araştırmalar çocukların hiç zorlanmadan ve her bir dili kendi gramer yapısı içinde kendi akustiğiyle öğrenebildiğini ve dilleri asla birbirine karıştırmadıklarını gösteriyor. Ancak küçük yaşlardaki çocuklarda yabancı dil öğretimi sırasında hem kendi ana dilinde hem de öğrendiği ikinci dilde bazı gecikmeler yaşanması sık görülüyor. Bunun sebebi de aynı kelimenin farklı dillerdeki karşılıklarını hemen hemen aynı zamanda öğrenmekten kaynaklanıyor. Aynı şekilde yabancı dil öğrenen çocuk diğer çocuklara oranla çok fazla kelime öğrenmek durumunda olduğundan öğrendiklerini pekiştirme ve kullanma süreçlerinde bazı gecikmeler olması da son derece normal karşılanmalıdır.

Çocuklarda dil eğitimine başlamanın kesin bir kuralı yoktur. Ama genel olarak uygulama, çocuğun kendi dilini konuşabileceği 2 - 3 yaşlarına gelmeden başka bir dili öğretmemek yönündedir. Öncelik çocuğun kendi ana diline tamamen hakim olacağı yaşlara kadar beklemek yönünde gibi duruyorsa da son araştırmalar bu düşüncenin çok geçerli olmadığını da göstermiş durumda. Eğer bu görüş doğru olsaydı o zaman farklı ülkelerden farklı dilleri konuşan insanların çocuklarının da sorun yaşamaları beklenirdi. Oysa böyle bir problem olmadığını biliyoruz. Üstelik çocuk hangi ebeveyniyle hangi dili konuşacağını net olarak bilerek konuşuyor ve asla dilleri birbirine karıştırmıyor. İnsan beyni yapı olarak mükemmel bir yapıdadır ve her tür bilgiyi kaydedebilecek kadar geniş bir kapasiteye sahiptir. Dolayısıyla erken yaşlarda dil eğitimine geçilebilir ve bunun için çok geç yaşlara kadar beklenmesine gerek yoktur.

Bir dil her yönüyle birey için çok önemli bir kültürel zenginliktir. Üstelik ortamda konuşulan farklı bir dil beynin yeni bağlantılar kurmasını sağlar ki bu da hafıza ve öğrenmeyle yakından ilgilidir. Ailede yabancı dil bilen bireyler varsa bu diller kullanılabilir. Yabancı dil öğretirken temel kurallar ana dildeki kuralların işleyişi gibidir. Çocuklar kendi dillerini öğrenirken de:

Önce duyarak,

Tekrar ederek (Taklit ederek) ve Konuşarak öğrenirler.

Çocuğun dil çalışmalarında olumlu pekiştirme çok önemlidir. Ailede yabancı dil bilen ebeveyn çocuğun yanında bu dili konuşmalı ve çocukla da iletişimini bu yolla sağlamaya dikkat etmelidir. Çocuk aynen duyduğu biçimde konuşmaya çalışacaktır. Ancak dil öğrenmek ve konuşmak kısa sürede gerçekleşecek bir şey olmadığından hemen sonuç beklemek yanlış bir tutum olur.

Çocuklara dil öğretmek, ders öğretmekle aynı şey değildir ve henüz çok küçük yaşlardaki çocuklardan bahsediyorsak durumun daha hassas olacağı göz önünde bulundurulmalıdır. Eğer ailede yabancı dil bilen kişiler yoksa ve çocuğa yabancı dil öğretilmek isteniyorsa bazı kurallara dikkat etmek gerekir. Öncelikle çocuğun yaşı çok önemlidir. Küçük yaşlarda dil öğretimi çok yararlıdır ancak kendi dilinin de gramer yapısını doğru öğrenmesini sağlamak gerekir.

Çocuğun en iyi öğrenme biçiminin oyun şeklinde olacağını bilmek,

Yaşına uygun eğitimi, yaşına uygun materyallerle vermek,

Gerekiyorsa yeterli eğitimi almış bir uzmanla eğitime başlamak,

Israrcı ve baskıcı tutumlardan kaçınmak,

Özellikle ailede yabancı dil bilen yoksa asla müdahaleci olmamak,

Dilin konuşarak öğrenileceğini bilerek, çocuğun konuşmasına uygun ortamlar hazırlamak,

Dil öğrenimini özellikle ilk zamanlarda zorunlu bir ödevmiş gibi tüm güne yaymamak,

Çocuğun öğrendiklerini ulu orta sergilemesini istememek,

Dilin uzun sürelerde yavaş yavaş öğrenileceğinin bilincinde olmak ve

Yeni bir dilin, çocuğun kendi dilinde zaman zaman yavaşlamalara yol açabileceğini unutmamak gerekiyor.

Dil öğrenmenin sistematiği ana dil gibi işler!

Ayrıca çocukların da tıpkı biz yetişkinler gibi bir öğrenme yolu izleyeceğinin bilincinde olmalıyız. Bizler de çocuklukta kendi dilimizi öğrenirken birden bire cümle kurmaya başlamadık, önce kısa ve basit kelimelerle konuştuk, sonra kurallı ve uzun cümlelere geçtik. Çocuklarda yabancı dili aynı şekilde öğrenirler. Dil öğrenmenin sistematiği ana dil gibi işler, önce "mama, anne, baba, gel, git" gibi küçük tek kelimeler gelir, ardından kelimeler çekim ekleri almaya başlar: "geldi, gitti, annem" gibi. Sonrasında iki kelimeli küçük cümleler gelir: "baba gel, mama ver" gibi. Ardından kurallı cümleye geçiş yapılır. Ayrıca dil öğrenmede anlama her zaman konuşmanın önündedir. O nedenle çocuklar sizi anlar ama yanıt vermesi zaman alır. Dolayısıyla çocuklar yaklaşık olarak 4-5 yaşına geldiğinde düzenli cümleler kurmaya başlar ve öğrendiklerini ortaya koyar. Bir dil öğrenmenin beynin farklı bölgelerini çalıştıran önemli bir zihinsel faaliyet olduğunu unutmayın ve mümkün olduğu kadar destekleyici davranın.